ปรากฏการณ์ของอัญมณี

ปรากฏการณ์ของอัญมณี

ปรากฏการณ์ (Phenomena) เป็นลักษณะพิเศษพบในอัญมณีบางชนิด ลักษณะเหล่านี้อาจเกิดจากลักษณะภายในอัญมณี การเลือกดูดกลืนและการผ่านแสงในพลอย หรือโครงสร้างทางกายภาพของพลอย ปรากฏการณ์ที่พบในอัญมณีมีดังนี้

1. สาแหรกหรือสตาร์ (Asterism or star) เกิดจากการสะท้อนแสงของตำหนิเส้นเข็มที่ตัดกันมากกว่า 1 ระนาบ พบใน สตาร์ทับทิม สตาร์แซฟไฟร์ และสตาร์แซฟไฟร์สีดำ เป็นต้น

2. ตาแมว (Chatoyancy or cat's eye) เกิดจากการสะท้อนแสงของตำหนิเส้นเข็มที่ขนานกัน 1 ระนาบ พบในคริสโซเบริลตาแมว ควอตซ์ตาแมว และทัวมาลีนตาแมว เป็นต้น

3. อะเวนจูเรสเซนต์ (Aventurescence) เกิดจากการสะท้อนแสงของตำหนิแผ่นแร่มีลักษณะเป็นเกล็ดเล็ก ๆ จะเห็นเป็นเกล็กระยิบระยับ พบในซันสโตนโอลิโกเคลส และอะเวนจูรีนควอตซ์ เป็นต้น

4. การเปลี่ยนสี (Change of Color) พลอยบางชนิดจะเกิดการเปลี่ยนสี ภายใต้แสงไฟที่แตกต่างกัน ทังนี้จากการเลือกดูดกลืนแสงและการผ่านแสงของพลอย พบใน อเล็กซานไดรด์คริสโซเบริล ซึ่งจะเป็นสีเขียวภายใต้แสงธรรมชาติหรือแสงฟลูออเรสเซนส์ และเห็นเป็นสีแดงภายใต้หลอดไฟไส้ นอกจากนี้ยังพบในแซฟไฟร์เปลี่ยนสี

5. การเล่นสี (Play of color) พบในโอปอลและโอปลอสั่งเคราะห์ เกิดเนื่องจากโครงสร้างภายในประกอบด้วยผลึกซิลิการูปทรงกลม เมื่อแสงแทรกซ้อนผ่านผลึกซิลิกาจะเกิดการหักเหของแสงทำให้เห็นเป็นหย่อมสีต่าง ๆ กับหลายสี

6. แลบบราโดเรสเซนต์ (Labradorescence) เกิดจากการสอดแทรกของแสงเข้าไปในชั้นบางๆ ของระนาบผลึกแฝด (Repeated twining plane) ทำให้เห็นเป็นแผ่นสีฟ้า-เขียวสลับไปมาบนผิวพลอย พบในแลบบราโดไรต์เฟลด์สปาร์

7. อะดูลาเรสเซนต์ (Adularescence) เกิดจากการสอดแทรกหรือแตกออกของลำแสงซึ่งสะท้อนจากแผ่นแร่เฟลด์สปาร์ ทำให้เห็นเป็นแผ่นสีขาวหรือฟ้าเหลือบไปมาบนผิวพลอยพบในมูนสโตนออร์โธเคลส เป็นต้น

8. อิริเดสเซนต์ (Iridescence) เกิดจากการสอดแทรกของแสงที่แผ่นฟิล์มบางๆ ในเนื้อพลอยทำให้เห็นเป็นสีสเปกตรัม พบในไฟร์อะเกต และไอริสควอตซ์

9.โอเรียนท์ (Orient) เกิดจากการสอดแทรกและหักเหของแสงจากโครงสร้างที่เป็นชั้นๆ ของไข่มุกจะเห็นเป็นสีรุ้ง